Anemia makrocitike
| A. Njohuri të përgjithshme 1. Përkufizim: anemia është makrocitike kur MCV është mbi 100. Anemia makrocitike njihet edhe si anemi megaloblastike. 2. Shkaktohet nga ngadalësimi i eritropoezës si pasojë e mungesës të metabolitëve të nevojshëm për sintezën e acidit deoksiribonukleik: a. Mungesa e vitaminës B12… b. … dhe mungesa e acidit folik. 3. Qelizat e gjakut janë të mëdha sepse këto janë qeliza që, për shkak të mungesës të DNA-së, s’i kanë bërë dot ndarjet mitotike. Citoplazma, sinteza e RNA-së dhe e proteinave është normale. 4. Tipar tjetër është prania e neutrofileve me shumë segmente (angl: hypersegmented neutrophils). Prania e neutrofileve me shumë segmente (mbi 5, 6) është patognomonike.B. Mungesa e vitaminës B12 1. Vitamina B12 është e nevojshme për funksionimin e 2 enzimave: a. Njëra enzimë është metioninë sintetaza, e cila merr nje grup metil nga N5-metil-tetrahidrofolati dhe ia jep homocisteinës. Mungesa e aktivitetit të metioninë sintetazës bën që gjithë acidi folik të ngecet në formën e N5-metil-tetrahidrofolatit. Mungesa e N5,10-metilen-tetrahidrofolatit pengon sintezën e timidinës. b. Enzima tjetër është metil-malonil-CoA-mutaza, e cila kthen metil-malonil-CoA-në në suksinil-CoA. Mungesa e aktivitetit të metil-malonil-CoA-mutazës shkakton grumbullim të acideve yndyrore jonormale, të cilat mendohet se shkaktojnë probleme të mielinës të nervave. 2. Burimi dhe thithja e vitaminës B12: a. Vitamina B12 gjendet në ushqimet me origjinë shtazore. Trupi i njeriut ka nevojë për 2 – 3 mg në ditë, dhe normalisht trupi ka rezerva që mund të zgjasin me vite. b. Pepsina e stomakut e çliron vitaminën B12 nga proteinat me të cilat është e lidhur. Vitamina B12 pastaj lidhet me kobalofilinat e pështymës (angl:cobalophilin, R-binder). c. Më pas, në duoden enzimat pankreatike çlirojnë vitaminën B12 nga kobalofilinat; në duoden vitamina B12 lidhet me faktorin intrinsik të prodhuar nga qelizat parietale të stomakut. d. Kompleksi vitaminë B12 + faktor intrinsik pastaj arrin pjesën e fundit të ileumit. Atje ka receptorë të posaçëm për faktorin intrinsik, me anë të të cilëve bëhet i mundur kalimi i vitaminës B12 brenda qelizave intestinale. 3. Shkaqet e mungesës të vitaminës B12 janë të parashikueshme nga më sipër. a. Shkaku numër 1 i anemisë megaloblastike është anemia pernicioze; anemia pernicioze është sëmundje autoimune që shkaktohet nga goditja e qelizave parietale prej sistemit imun; karakterizohet nga anemia megaloblastike, aklorhidria, dhe gastriti atrofik. b. Gastrektomia. c. Mungesa e vitaminës B12 nga dieta. d. Pamjaftueshmëria e pankreasit. e. Sëmundjet e zorrëve, ileiti dhe operacionet kirurgjike me heqje të pjesës të fundit të ileumit. f. Infeksioni nga trematodi Diphyllobothrium latum. Krimbi thith vitaminën B12 për nevojat e veta. 3. Shenjat dhe simptomat: anemi megaloblastike dhe simptoma neurologjike (neuropati periferike, parestezi, ulje e propriocepsionit). 4. Analizat laboratorike: a. Vihet re rritje e nivelit të acidit metilmalonik dhe të homocisteinës. b. Në aneminë pernicioze vihen re antritrupa drejtuar kundër faktorit intrinsik, si dhe mosthithje e vitaminës B12 orale (testi Schilling). 5. Trajtimi: vitaminë B12. C. Mungesa e acidit folik |