B. Tuberkulozi dytësor
1. Prek lobet e sipërme sepse atje ka më shumë oksigjen; bacileve të tuberkulozit u pëlqen oksigjeni.
2. Shenjat/simptomat: ethe me temperaturë jo të lartë, djersë gjatë natës, humbje peshe, kollë, hemoptizi.
3. Faktorët rrezikues: HIV, burgu, të qenit i pastrehë, kequshqyerja.

C. Tuberkulozi miliar
1. Përhapje e bacileve të tuberkulozit nëpërmjet gjakut; preket shpesh mëlçia, shpretka, kockat, veshkat, perikardi, meningjet.
2. Zakonisht shihet në pacientët me mungesa imune.
3. Sindromat klasike:
a. Sëmundja Pott: tuberkuloz i vertebrave; shkakton frakturë kompresive (shtypje) të një ose disa vertebrave.
b. Scrofula: limfadenopati cervikale e theksuar e shkaktuar nga bacili i tuberkulozit.
c. Bacili i tuberkulozit shkakton edhe gastroenterit dhe kolit me diare të theksuar.

D. Diagnoza
1. Prova Mantoux (PPD) konsiderohet pozitive nëse:
a. Në vendin e injektimit, pas 48 orësh gunga është mbi 15 mm.
b. Në njerëzit që janë në rrezik infektimi nga TB (te ky grup përfshihen edhe mjekët dhe studentët e mjekësisë), gunga është mbi 10 mm.
c. Në njerëzit që janë të infektuar nga virusi HIV ose në ata që kanë kontakt me të sëmurët me tuberkuloz, gunga është mbi 5 mm.
2. Prova Mantoux negative nuk e përjashton mundësinë e tuberkulozit:
a. Pacienti mund të jetë anergjik (gjë jo e rrallë në pacientët me SIDA-AIDS); injeksioni i njëkohshëm i një kontrolli ndihmon për zbulimin e anergjisë.
b. Edhe nqs pacienti nuk është anergjik, në 50% të rasteve të TB të diseminuar, në momentin e paraqitjes te mjeku prova Mantoux mund të jetë negative (dhe bëhet pozitive më pas).
3. Grafia e gjoksit:
a. Mund të shihet kompleksi Ghon.
b. Mund të shihen kavitete e nodula, sidomos në apeks të mushkërisë.
4. Kultura e sputumit:
a. Merren 3 kampionë sputumi, në 3 ditë të njëpasnjëshme, në mëngjes.
b. Analiza mikroskopike (ngjyrosje me metodën Ziehl-Nielsen) mund ta vendosë diagnozën shpejt e shpejt, por ka sensitivitet të ulët.
c. Kultura ka sensitivitet më të lartë, por do 6-8 javë.
d. Materiali gjenetik i bacilit mund të zbulohet shpejt me PCR dhe me sonda ADN-je (DNA probe).
5. Biopsia e mëlçisë bëhet nëse dyshohet TB miliar.

E. Trajtimi
1. Profilaksia:
a. Në USA rekomandohet që t’i bëhet profilaksi me izoniazid për 1 vit të gjithë atyre që bëhen Mantoux pozitivë nën moshën 35 vjeç.
b. Izoniazidi është hepatotoksik; mbi 35 vjeç i jepet izoniazid vetëm atyre që janë në shumë rrezik infektimi (atyre që kanë HIV, mangësi imune, kontakt të afërt me të sëmurët me TB).
2. Tuberkulozi aktiv.
a. Përdoret kombinim barnash:
(i) rifampin; (ii) isoniazid; (iii) pyrazinamide; (iv) ethambutol; (v) streptomycin.
b. Rifampina, izoniazidi, dhe pirazinamidi janë që të treja barna hepatotoksike.
c. Izoniazidi shkakton neuropati; ethambutoli shkakton neurit optik; streptomicina si gjithë aminoglukozidet shkakton ototoksicitet dhe dëmtim të veshkave.