PORADECI LASGUSH
✤ (Llazar Gusho). Poet lirik. Lindi në Pogradec më 1900 në një familje zanatçinjsh. Shkollën fillore e kreu në qytetin e lindjes, të mesmen në Manastir dhe Athinë, kurse studimet universitare i filloi në Rumani e i përfundoi në Austri, ku u diplomua në shkencat filologjike. Nisi të botojë në fillim të viteve 20. Lirikat e tij dashurore, filozofike e atdhetare u përmblodhën në vëllimet Vallja e yjeve (1933) dhe Ylli i zemrës (1937). Krijimtaria e L. P. shtrihet në një periudhë të gjatë, dhe është kontradiktore dhe e ndërlikuar. Në fillimet e rrugës së tij si poet L. P. shkroi një varg vjershash, në të cilat lartësoi idealet e Rilindjes Kombëtare dhe kritikoi ashpër politikanët reaksionarë të kohës, nën sundimin e të cilëve këto ideale u harruan («Dita e njëzetetetës», «Naimit», «E fundit mërzitje», etj.). Vend të madh në krijimtarinë e L. P. zë lirika e dashurisë dhe e vendlindjes. Malli për vendin ku kaloi rinia e poetit në «Poradeci», «Dremit liqeri» etj. u shpreh në tablo lirike të një bukurie të rrallë, të vizatuar me shije të hollë e ngjyra të gjalla. Disa nga vjershat e dashurisë janë idile fshatarake për një mall që djeg; karakteristikë kryesore e tyre është nota optimiste, që buron nga ndikimi i fortë i poezisë popullore («Kroji i fshatit tonë», «Fryn veriu në Mal të thatë», «Ku shtrohet vala», «E mora shoqëzën përkrahu» etj.). L. P. shkroi edhe shumë lirika filozofike, nga të cilat paraqesin interes krijimet, ku i këndohet bukurisë së luftës dhe të sakrificës për idealet e larta njerëzore. Por pjesa më e madhe e lirikave me këtë tematikë përshkohet nga koncepte idealiste dhe nota të theksuara fatalizmi e misticizmi, që herë-herë nëpërduken edhe në lirikën e dashurisë dhe të natyrës. Poetika e tij u ndikua nga simbolizmi e formalizmi. Poezia e L. P. është një dukuri e veçantë në letërsinë shqiptare të kohës; ajo solli një ndihmesë të ndjeshme në pasqyrimin e thellë e me mjeshtëri të mendimeve, të ndjenjave dhe të përjetimeve njerëzore. Me mjetet stilistike dhe gjuhën e saj të pasur në fjalë, shprehje dhe frazeologji popullore, me metrikën të ndikuar nga poezia popullore, me larminë e formave strofike, ritmeve dhe rimave që shquhen nga një muzikalitet i rrallë, L. P. e pasuroi prozodinë shqiptare. L. P. ka përkthyer në gjuhën shqipe vepra të poetëve të shquar botërorë (H. Hajne, V. Majakovski, A. Pushkin, J.V. Gëte etj.).

(M.Xh)

Burime, referenca dhe shënime:
● Fjalori Enciklopedik Shqiptar (1985)
● Artikulli origjinal – Poradeci Lasgush