Rrudha të ngjashme me malet Malet ndahen në katër tipa kryesorë. Disa prej tyre, si Vezuvi, për shkak të lavës kanë marrë trajtë konike ose formë shqyti. Disa të tjerë janë formuar si pasojë e shkarjes së blloqeve të mëdha të kores së Tokës; të tjerë akoma përbëhen nga rrënojat
Tmerri i përjetshëm Në kohët e lashta tërmetet mbillnin, bile edhe më shumë se shpërthimet vullkanike, një tmerr të madh në popull, sepse ishin gjithnjë të papritura dhe zakonisht shumë shkatërruese. Lëkundja e fuqishme e një qyteti në përgjithësi përfundonte në shkatërrimin e tij, në ndezjen e. zjarreve, në përmbytje,
Çtregojnë miliarda magnete Disa minerale, veçanërisht hematiti dhe magnetiti, që janë okside të hekurit, formohen njëkohësisht në magmën bazaltike, kur kjo e fundit ftohet në oxhakun e vullkanit ose kur del jashtë në trajtën e lavës. Gjatë procesit të ftohjes kokrrizat e këtyre mineraleve magnetizohen dhe secila prej tyre sillet
Historia e një graniti Granitet janë kristale të një minerali shumë të fortë me ngjyrë të kuqërreme, që diktohet me lehtësi midis shkëmbinjve £ë tipave të ndryshëm ose midis mbeturinave shkëmbore. Formimi i graniteve është një shembull tipik i metamorfizmit. Një lumë i madh, i cili depoziton në deltën e
PEJSAZHET NËNDETARE Mbretëria e detit ende nuk njihet si duhet, megjithëse ajo mbulon më shumë se dy të tretat e sipërfaqes së Tokës. Thellësia e oqeaneve është një hiçgjë në krahasim me gjatësinë e diametrit të Tokës. Gjithçka që ndodhet poshtë valëve njihet vetëm në vija të përgjithshme. Vetëm kohët
Historia e një liqeni Kepi Kod, kjo gjuhëz e Masaçusetsit (Shtetet e Bashkuara), që zgjatet në Atlantik, është e përbërë nga rëra dhe argjila e lënë gjatë shkrirjes së akullnajave në periudhat e vonshme akullnajore. Aty-këtu gjatë kepit Kod gjenden shumë moçale me ujë të ëmbël që, me pozicionet që
Luginat e lumenjve Në kohët e lashta mendohej se lumenjtë rridhnin nëpër lugina që kishin ekzistuar që më parë, të krijuara nga rrudhat e kores së Tokës. Kjo është e vërtete vetëm për disa lumenj; përkundrazi pjesa më e madhe e luginave lumore është formuar nga veprimi gërryes i rrymave
Periudhat e akullnajave Për shekuj me radhë banorët parahistorikë të Evropës dhe Azisë rronin nëpër fusha të mbuluara me akuj, ku jetonin kope të mëdha drerësh, mamuthësh dhe kafshësh të tjera që gjuheshin. Në kohën tonë në Evropë, në Amerikën e Veriut dhe në Azi ka ende vende ku kopetë
Rrymat e sipërfaqes dhe të thellësisë Rrymat bregdetare, aleatet besnike të dallgëve në luftën kundër kontinenteve, shkaktohen kryesisht nga veprimi i këtyre të fundit, krahas veprimit të erës dhe të baticave e zbaticave. Mënyra në të cilën veprojnë këta faktorë varet nga forma e vijës bregdetare dhe nga thellësia e
A do të kthehen më akujt Akujt mund edhe të kthehen. Një ulje e temperaturës mesatare të gjysmërruzullit verior në masën 10 gradë do të mjaftonte që brenda disa qindra vjetëve akujt të grumbulloheshin dhe të mbulonin sërish qytete të tilla si Parisi, Londra, Nju-Jorku etj., e bile të zbrisnin
Formimi i magmës Vullkanet, rrjedhat e lavës, gejzeret, burimet e ngrohta, fumarolat, shfryrjet e boraksit e shpërthimet sulfurore, mofetat, avujt sulfurorë etj. janë që të gjitha shfaqje të asaj që gjeologët e quajnë «aktivitet vullkanik». Aktiviteti vullkanik shkaktohet nga temperaturat e larta nën tokë. Nuk dihet me saktësi si dhe
Kënetat dhe moçalet Kënetat janë sipërfaqe të rrafshëta në zona të ulëta, nëntoka e të cilave është e papërshkueshme nga uji. Ato mund të formohen nga grumbullimi i ujit të shiut, dhe në këtë rast kënetat pësojnë ndryshime të mëdha në varësi të stinës së shirave. Kështu, për shembull, një
Lumenj të rinj dhe lumenj të vjetër Kur flasin për periudhat fillestare të procesit të erozionit, që është zhvilluar dhe ka përfunduar mbi një luginë lumore, gjeologët përdorin shprehje të tilla si «faza rinore», «faza të pjekura» dhe «faza pleqërie».Një lumë i ri është një lumë me pjerrësi të madhe
Një botë në shndërrim të vazhdueshëm Deri para dy shekujve pothuajse të gjithë shkencëtarët mendonin se Toka ishte formuar para nja gjashtë mijë vjetësh, dhe për këtë mbështeteshin kryekëput në përrallat e fesë. Ata ishin gjithashtu të mendimit se pas formimit, Toka kishte mbetur ashtu siç ishte në fillim, e
Pesë kilometra trashësi Ka kaluar më se një shekull që nga koha kur Agasizi tronditi botën me teoritë e tij. Që nga ajo kohë historia e periudhave të kaluara të akullnajave është studiuar me kujdes. Periudha e fundit e akullnajave ka ndodhur gjatë një milion vjetëve të fundit. Katër herë