Të mbartur nga era Era i mbart kokrrizat e rërës nga një vend në tjetrin. Nga viti në vit erërat e shkretëtirës formojnë dhe zhvendosin dunat e rërës. Shtrëngatat që ndodhin nëpër male i largojnë copërat e shkëmbinjve nga majat dhe nga faqet e tyre dhe i përhapin ato poshtë,
Uji vepron kudo Me siguri ju e keni vënë re shumë herë veprimin e një shiu të fortë mbi një shtresë rëre ose argjile. Fshatarët janë dëshmitarë të rrebesheve të shiut që hapin kanale në fushat e pjerrëta; ne gjithashtu mund të vrojtojmë në oborret ose në kopshtet tona rrëke
Tërheqja e fundit Në disa vende liqenet akullnajore kanë zënë vend në gropat e hapura nga akullnajat; në vende të tjera, aty ku më parë kishte vetëm shkëmb dhe shkreti, janë krijuar shtresa toke pjellore, që është sjellë nga akullnajat. Më në fund, grumbujt e rërës dhe të gurëve, që
Dredhat ë lumenjve Në fazën e fundit të rrjedhjes së tij lumi nuk ka më forcë të ndikojë në drejtim të shtimit të thellësisë së shtratit dhe vazhdon të rrjedhë i qetë, duke u shmangur nga çdo e ngritur ose bregore, sado e vogël dheu. Si rrjedhim, rrjedha e lumit
Lava që del nga të çarat Lava që arrin në sipërfaqen e tokës jo nëpërmjet grykës së vullkanit, por nëpërmjet të çarave, nuk mund të formojë vullkane; ajo rrjedh mbi truall si një lumë i gjerë që valon. Shumica e aktiviteteve vullkanike që kanë ndodhur gjatë gjithë historisë së planetit
Rëra dhe era Në shkretëtirat dhe gjatë brigjeve të detit era ia ndryshon pamjen terrenit në mënyrë tekanjoze. Era që fryn pa pushim i bombardon me grimca rëre pjesët më të ngritura të shkëmbinjve. Në rast se sasia e rërës është tepër e madhe, era e grumbullon atë në mënyrë
Tavolina, monumente dhe karkanxholle Në këto zona gërryerja u ka dhënë shkëmbinjve forma mjaft të çuditshme: forma tavolinash, urash natyrore, kështjellash, monumentesh e karkanxhollesh, në varësi të qëndresës që i ka paraqitur shkëmbi i gërryerjes. Sa herë që sipërfaqja e një zone i nënshtrohet ndonjë shndërrimi, shkëmbinjtë që janë më
Viti 79 i erës sonë Shpërthimi i Vezuvit në vitin 78 të erës sonë qe, për fat të keq, mjaft i ndryshëm. Vezuvi ndodhet në juglindje të gjirit të kaltër të Napolit. Është një mal i famshëm, i lashtë. Dy mijë vjet më parë, e mbase edhe më parë, bujqit
Dukuritë e vullkanizimit dytësor Ekzistojnë disa shfaqje të aktivitetit të brendshëm të Tokës, që shkaktohen nga nxehtësia e brendshme; ato kanë një ngjashmëri të dukshme me vullkanizimin dhe shkaktojnë daljen e materialeve (jo të lavës) nga brendësia e Tokës. Për shembull, vullkanet sulfurore janë burime avujsh dhe gazi sulfuror; ato
LIQENET DHE KËNETAT Liqenet përbëjnë një nga dhuratat e shumta që natyra i ka bërë njeriut. Zakonisht ato janë piktoreske, të qeshura; uji i tyre i freskët dhe i qetë i tërheq peshkatarët, notarët, amatorët e lundrimit me vela etj. Zogjtë ngrenë foletë në brigjet e tyre, ujërat janë të
Përse ndodhin shkarjet Rreth e rrotull fundit të një kodre guri me shpate të pjerrëta mund të gjenden copëra shkëmbinjsh të grumbulluara, nganjëherë të mbuluara përgjysmë nga dheu: këto janë skorie shkëmbore të tërhequra nga forca e rëndesës. Sidoqoftë, sistemimi i tyre është i përkohshëm: një ditë forca e rëndesës
Reja vullkanike Një vullkan që shpërthen, prodhon zakonisht një re të madhe, të përbërë kryesisht prej avujsh uji të kondensuar, të përzier me gaz karbonik, me hidrogjen, me acid klorhidrik dhe me avuj të verdhë squfuri. Flakë gjarpëruese me flakërime të kaltra, të gjelbra ose të verdha, e ndriçojnë renë
Shkatërrimi i një kodre A mund të rrafshohet një kodër prej graniti? A është e mundur që ajo të shkatërrohet në qiell të hapur, të gërryhet nga faktorë fizikë e kimikë? Sigurisht që po. Uji, bashkë me oksigjenin e ajrit, e shndërron atë në mënyrë të pandërprerë, duke e gërryer
Vullkanet me mburojë Magma që prodhon vetëm rrjedhje lave, krijon vullkane të tipit «me mburojë». Një shembull i përkryer i këtyre vullkaneve është Mauna Loa, në ishujt Havai. Të gjithë këta ishuj kanë lindur përmes zjarrit. Në epokat shumë të hershme në fundin e oqeanit ndodhën plasaritje të mëdha dhe
Liqenet e mëdha amerikane Liqenet e Mëdha të famshme të krijuara nga shkrirja e shtresave të akujve, shtrihen në pesë lugina të lashta lumore: Këto lugina janë krijuar miliona vjet më parë; ndërsa vetë liqenet janë shumë më të reja: prejardhja e tyre duhet kërkuar në periudhën e fundit të