KODIKU I 5-TË, I VLORËS
(KATËRUNGJILLËSH)
Materiali: Pergamenë.
Përmasat: 23 x 18 cm.
Sasia e fletëve: 308.
Teksti: Në një kolonë, me 22 rreshta.

Kapakët: Prej dërrase, veshur me lëkurë dhe me pesë figura të punuara në pllaka
argjendi, nga të cilat katër janë me figurat e ungjillorëve: të Mateut, Markut, Lukës dhe të
Gjonit; secila me përmasa 7 cm x 5.5 cm. Kurse pllaka e mesit përmban një skenë të punuar
me savat në basoreliev. Figurat në portrete janë mjaft të dëmtuara. Ungjillorët janë punuar në
gjysmëfigurë. Pllakat janë mbërthyer me gozhdë argjendi me koka të rruzullta, që dalin mbi
sipërfaqe për të mos dëmtuar basorelievin e figurave. Figurat e ungjillorëve janë arritur me
mjaft art.
Fleta e parë e kodikut ka këtë frazë me shkronja të imta: “Libri i Pandokratorit”. Pandokratori
ka qenë një manastir i dëgjuar në Kostandinopojë. Kjo frazë është shkruar po aty dhe katër
herë të tjera, nga duar të ndryshme. Në anën tjetër të fletës së parë ruhet një tekst i imët, që
flet mbi kanonet e ungjijve sipas Eusebit. Ky tekst është i përfshirë prej brezash katërkëndorë,
me ornamente. Kjo vazhdon në faqen e tretë, me kornizë të njëllojtë.
Në faqet e para të kodikut gjenden 9 kanone të stolisura me lule të stilizuara brenda skemave
të ndryshme, ku mbizotërojnë ngjyrat blu dhe e kuqja. Sipër janë të stolisura me shpezë të
ndryshme, si thëllëza, pëllumba, rosa e të tjera, si dhe me bisqe e lule të çelura anash
vinjetave. Kodiku ruan katër figurat e ungjillorëve në faqet përballë me fletën ku fillon teksti
ungjillor. Figurat e ungjillorëve janë më të vona nga koha e shkrimit të kodikut. Janë pikturuar
mbi letër dhe janë ngjitur mbi faqen e pashkruar të pergamenës.
Shtojcë pas tetraungjillit: Prej fletës 298 deri në fletën 306 janë shkruar 10 perikope nga ungjij
të ndryshëm. Duket ndryshimi i kaligrafisë dhe prania e një dore tjetër. Fleta 307 përmban
sqarime me shkronja të imëta nga orologjia, që tregon çfarë duhet lexuar në festat fetare të
vitit, në shërbesat e kultit. Fleta e fundit është shkruar me shkronja të arta, me siguri prej një
dore tjetër nga ato më të parat. Që kjo faqe e shkëputur është marrë nga ndonjë libër tjetër
dhe ngjitur këtu, e mësojmë nga përmbajtja e frazave letrare teologjike.
Dëmet që ka pësuar kodiku janë fare të pakta në krahasim me ato të kodikëve të tjerë. Fleta
2 është e shkëputur, fleta 4 ka një prerje në mes të kolonës së djathtë të pikturës së kanonit,
në mënyrë vertikale deri poshtë në linjën përkufizuese të kanonit, si dhe në linjë horizontale,
duke mos dëmtuar shënimet e kanonit. Në fletën 11 ka patur një shënim prej 6-7 rreshtash,
i cili është fshirë krejt. Në fletën 12 teksti është zbehur shumë nga të fshirët dhe me vështirësi
lexohet. Prej fletës 290 e deri në fund janë gati duke u shkëputur fletët, për shkak të dobësimit
të të lidhurit, prandaj duhet të qepen. Kodiku ka disa fletë të ndotura, ka mjaft pikime dylli, të
cilat mund të pastrohen lehtë duke mos dëmtuar tekstin
Përmbajtjet e krerëve të çdo ungjilli janë shkruar me ar. Tek Ungjilli sipas Gjonit janë zbehur
mjaft.
Kapakët prej lëkure e kanë të dëmtuar lëkurën në vendin e lidhjes, si poshtë dhe sipër.
Duke u mbështetur në motivet e vinjetave dhe në mënyrën artistike të realizimit të tyre, në
pikturimin e shpezëve mbi to, si dhe në tekstin me shkrim kaligrafik të tipit të vjetër, ka të
ngjarë që ky kodik t’i përkasë mesit të shekullit të 11-të.
Kodi nuk e ruan nënshkrimin e riprodhuesit.

* Kodikët e Shqipërisë
*Lista e Kodikëve