Liqeni i Alegës Kjo ndodhi më 1771, afër Belunos. Kishin rënë shira të forta dhe uji kishte depërtuar në shtresat argjilore të Monte Spicit, duke shkaktuar në këtë mënyrë rrëzimin e një mase të madhe shkëmbi që shkatërroi gjatë rënies të gjitha fshatrat që gjendeshin në rrugën e tij. Kur

Lumenj të rinj dhe lumenj të vjetër Kur flasin për periudhat fillestare të procesit të erozionit, që është zhvilluar dhe ka përfunduar mbi një luginë lumore, gjeologët përdorin shprehje të tilla si «faza rinore», «faza të pjekura» dhe «faza pleqërie».Një lumë i ri është një lumë me pjerrësi të madhe

LUMENJTË E AKULLT Majat më të larta të vargmaleve më të mëdha të botës —të Alpeve, Kordiliereve kanadeze dhe Himalajave — janë të mbuluara me borë të përjetshme. Në luginat e thella të maleve bora as nuk shkrin dhe as nuk luan nga vendi; ajo grumbullohet vazhdimisht dhe krijon grumbuj

Një provë e plotë Askush nuk kishte parë ndonjë lumë duke hapur një luginë. Në atë kohë asnjeri nuk kishte një ide të qartë për qarkullimin e ujit në natyrë, që sot e dinë edhe fëmijët. Zinxhiri «kondensim-avullim-kondensim«që, me ndihmën e forcës së rëndesës e çon ujin nga deti në

Lava që del nga të çarat Lava që arrin në sipërfaqen e tokës jo nëpërmjet grykës së vullkanit, por nëpërmjet të çarave, nuk mund të formojë vullkane; ajo rrjedh mbi truall si një lumë i gjerë që valon. Shumica e aktiviteteve vullkanike që kanë ndodhur gjatë gjithë historisë së planetit

PAMJA E TOKËS Në disa vende Toka ka pamjen e një rrënoje vigane. Malet e ashpra, shpatet e rrëpira, luginat e mëdha të çara në forma të çrregullta në Tokë duket sikur na kujtojnë kohërat e qëmoçme, kur Toka dridhej e shungullonte nga tërmete të frikshme. Prandaj s’është për t’u

Një botë në shndërrim të vazhdueshëm Deri para dy shekujve pothuajse të gjithë shkencëtarët mendonin se Toka ishte formuar para nja gjashtë mijë vjetësh, dhe për këtë mbështeteshin kryekëput në përrallat e fesë. Ata ishin gjithashtu të mendimit se pas formimit, Toka kishte mbetur ashtu siç ishte në fillim, e

Shakatë e ujit Uji, duke ngrirë, zgjerohet dhe zë një vëllim më të madh se vëllimi që zinte në fillim kur ishte ujë; vëllimi i akullit rritet me një të nëntën e vëllimit fillestar, domethënë të ujit. Forca e ushtruar mbi shkëmbinjtë si pasojë e kësaj shtese vëllimi është jashtëzakonisht

SHKËMBINJ TË RINJ TË LINDUR NGA SHKËMBINJ TË VJETËR Puna e ujit që rrjedh, si pasojë e forcës së rëndesës, ngrirjes, erës dhe ajrit mund t’i përngjajë një pune shkatërrimtare, por, megjithatë, kjo është një punë krijuese. Vetë këto forca, që shkatërrojnë shkëmbinjtë e vjetër, i grumbullojnë copërat e tyre

Rëra dhe era Në shkretëtirat dhe gjatë brigjeve të detit era ia ndryshon pamjen terrenit në mënyrë tekanjoze. Era që fryn pa pushim i bombardon me grimca rëre pjesët më të ngritura të shkëmbinjve. Në rast se sasia e rërës është tepër e madhe, era e grumbullon atë në mënyrë

Shtjella e kohës Në kohën e Babilonisë së lashtë, katër mijë vjet më parë, priftërinjtë mendonin se Toka ishte krijuar nga një pështjellim që kishte ndodhur dy miliardë vjet më parë. Gjatë një kohe kaq të madhe mund të kishin ndodhur shumë gjëra. Po shkencëtarët e kohëve të reja, duke

Pesë kilometra trashësi Ka kaluar më se një shekull që nga koha kur Agasizi tronditi botën me teoritë e tij. Që nga ajo kohë historia e periudhave të kaluara të akullnajave është studiuar me kujdes. Periudha e fundit e akullnajave ka ndodhur gjatë një milion vjetëve të fundit. Katër herë

Si lind vullkani Aty-këtu, veçanërisht në zonat malore, magma çan rrugë nëpër të plasurat e kores dhe arrin më në fund në sipërfaqe, ku mund të vërshojë dhe të përhapet në tokë në formë lave. Në qoftë se vërshimi i magmës sipër vazhdon për një kohë mjaft të gjatë, mund

Të çarat dhe lumi i akullt Kur akulli has ndonjë pengesë gjatë lëvizjes së tij, ai vepron me forcë dhe shkakton një varg plasaritjesh ose të çarash. Atje ku lugina zgjerohet, akullnaja, për shkak të peshës së vet, shtrihet dhe mbush vendin që është bosh. Në këtë mënyrë hapen të

Tavolina, monumente dhe karkanxholle Në këto zona gërryerja u ka dhënë shkëmbinjve forma mjaft të çuditshme: forma tavolinash, urash natyrore, kështjellash, monumentesh e karkanxhollesh, në varësi të qëndresës që i ka paraqitur shkëmbi i gërryerjes. Sa herë që sipërfaqja e një zone i nënshtrohet ndonjë shndërrimi, shkëmbinjtë që janë më