DARA GAVRIL I RIU
✤ (1826-1889). Poet i shquar arbëresh. 7 ~nd: aë Palac Adriano (Sieili) në një rae tradita atdhetare. Mësimet e mesme i :T.-. rt Eeminarin italo-arbëresh të Palermos; më pis saasHol në drejtësi. Në gjuhën italiane G. D. që më 1848 vëllimin Disa poezi (Alcune z:^sz£ kn rxajtohet, kryesisht në frymë romantike, : . e hiftës kundër tiranisë. Mori pjesë gjallërnh: aë iëvizjen e popullit italian për çlirimin ~= ‘tashkiinin kombëtar. Garibaldi e emëroi më :: sekretar të përgjithshëm të qytetit Xhir- Tfyfri, dhe më 1862 këshilltar të prefekturës së Pksnnos. Gjatë v. 1871-1874 drejtoi në Romë s5ua:ën ijolitike «La Riforma» (Reforma) të r.c.çesko Krispit. Më 1874 u tërhoq nga vepmrrsxia politike dhe u vendos në Xhirxhenti, ku _ mor me kërkime në fushën e historisë e të irkeologjisë. Shkroi poezi shqip dhe italisht.

Vepra kryesore e tij dhe një nga poemat më :ë shquara të poezisë shqipe është Kënga e sprasme : Bclës (u botua e plotë më 1906, pas vdekjes). Poema pasqyron qëndresën e shqiptarëve të udhëhequr nga Gjergj Kastrioti kundër pushtimit turk. Daihuria dhe malli për trojet e të parëve, krenaria për të kaluarën historike, besimi në çlirimin e Shqipërisë janë burimet e frymëzimit të saj. Sshtë një vepër romantike me natyrë epiko-heroike, ku gërshetohen hera-herës elemente të një lirizmi të thellë. Fryma patriotike, figuracioni i pasur e i gjallë, që buron nga poezia popullore, e bëjnë këtë poemë një ndër kryeveprat e letërsisë shqiptare të Rilindjes Kombëtare. Autori bëri përpjekje për të afruar më shumë të folmen arbëreshe me gjuhën që flitej në trojet shqiptare.

(A. Xh.)

Burime, referenca dhe shënime:
● Fjalori Enciklopedik Shqiptar (1985)
● Artikulli origjinal – Dara Gavril I Riu