Shkëmbi i shqetësuar Normalisht korja e Tokës duket e qetë; në të vërtetë mbi të dhe nën të veprojnë gjithnjë forca kolosale. Si pasojë e gërryerjes, miliarda tonelata copash shkëmbore zhvendosen vazhdimisht nga era, nga uji dhe nga forca e rëndesës nga një zonë më e lartë në një zonë
Atmosfera gjithnjë në lëvizje Shtresa e gazit që rrethon Tokën është vazhdimisht e trazuar. Jo e gjithë energjia e derdhur nga Dielli mbi Tokë arrin në truallin e saj; rrezet diellore, në të vërtetë, duke kaluar nëpër atmosferë humbin një pjesë të ndriçimit dhe të nxehtësisë, që përthithen nga vetë
Shkëmbinjtë dhe trualli Në bazë të prejardhjes së tyre shkëmbinjtë mund të ndahen në tri grupe. Të parët janë shkëmbinjtë (shpërthimorë, domethënë shkëmbinjtë që kanë dalë nga thellësitë e truallit në trajtën e masave të shkrira dhe pastaj, duke u ftohur, janë ngurtësuar. Të tillë janë granitet, dioritet, porfirët, bazaltet
Oqeani i ajrit Forca më e madhe që ndikon në shndërrimin e Tokës sonë është atmosfera. I ndihmuar në radhë të parë nga nxehtësia e diellit dhe në të njëjtën kohë nga rezerva e madhe ujore e planetit, ajri e mban gjithnjë të gjallë procesin e madh të erozionit. Uji,
Shkëmbinjtë përgjigjen Më në fund, disa shekuj më parë, disa studiues u përpoqën të zbulonin dhe të përshkruanin një tërësi shkaqesh dhe pasojash, duke vrojtuar me vëmendje dhe duke gjykuar mbi dukuritë e natyrës, të ndihmuar nga llogaritjet dhe nga logjika. Më 1543, polaku Nikolla Koperniku, duke studiuar me vëmendje
DUKE LEXUAR NE SHKËMBINJTË Toka që shohim ne sot, ndryshon shumë nga Toka që kanë parë stërgjyshërit tanë, të cilët ngjarjet gjeologjike i quanin përgjithësisht punë të perëndisë. Bile edhe filozofët më të mëdhenj nuk kanë guxuar të parashtrojnë hipoteza për krijimin e botës dhe për shndërrimet që pëson ajo.
Lindja e gjeologjisë Këto pandehma ia kalonin edhe vetë fantazisë, megjithatë ishte e qartë se këto paraqitnin të vërtetën. Përveç kësaj, u bë i qartë edhe një fakt tjetër: veprimi i ngadalshëm i forcave që kanë krijuar këtë pamje që ka Toka sot, nuk ka pushuar, por vazhdon.
Thellësi të panjohura Matja e trashësisë së kores tokësore ose litosferës është bërë objekt diskutimesh të vazhdueshme ndërmjet shkencëtarëve. Litosfera është shpesh vetëm tri deri dhjetë kilometra e trashë nën fundin e oqeanit, por ajo arrin deri në rreth gjashtëdhjetë kilometra poshtë majave më të larta të maleve. Miniera më
Litosfera Shtresa më sipërfaqësore e planetit tonë është korja e tij shkëmbore litosfera. Kudo që të ndodhemi, në pyll, në shkretëtirë, në shtëpinë ku banojmë, në kënetë apo në oqean, nën këmbët tona shtrihet kjo kore shkëmbore, e përbërë prej gurësh, prej dheu e prej uji. Shkëmbinj janë gurët
TOKA PËSON SHNDËRRIME Kur shikojmë një mal ose një shkretëtirë, një luginë ose detin, na krijohet përshtypja se ato kanë qenë gjithmonë ashtu siç i shohim sot. Njeriu mund të presë një pyll ose të rrafshojë një bregore të vogël, por a është e mundur të ngrihet një mal ose
KAMBANA PNEUMATIKE (deti) Kur fusim në një enë me ujë një gotë të përmbysur të mbushur me ajër, uji nuk hyn dot në të. Kambana pneumatike është një enë e madhe e përmbysur që lëshohet në fund të detit. Njerëzit mund të punojnë brenda saj pa u lagur nga uji.
SHKRETËTIRA (toka) Shkretëtirat janë krahina shumë të gjera, ku bimët, kafshët dhe njerëzit jetojnë me vështirësi, sepse ditën bën shumë nxehtë, ndërsa natën dhe në dimër shumë ftohtë. Atje bie shumë pak shi.
GRYKËDERDHJA E LUMIT (toka) Grykëderdhja është vendi ku lumi derdhet në det. Në qoftë se është e madhe, ajo quhet grykë; në qoftë se është e mbushur me grumbuj rëre ose balte, që e ndajnë lumin në shume degë, atëherë ajo quhet deltë.
TËRMETI (toka) Korja e Tokës është shumë e hollë dhe mund të çahet ose të fundoset nga trazimet e lëndës së shkrirë që ndodhet poshtë saj, duke shkaktuar në sipërfaqe të Tokës shkatërrimin e shtëpive, shkarjen e tokës etj. Çarje dhe fundosje të tilla ndodhin edhe në fundin e deteve
LARTËSIA MBI NIVELIN E DETIT (toka) Është lartësia që arrin një send duke u nisur nga niveli i detit. Për shembull, lartësia e qytetit të Tiranës mbi nivelin e detit është rreth 100 metra. Hotel «Tirana» është rreth 50 metra i lartë, pra lartësia e tij mbi nivelin e detit