Gjurmët e një jete të zhdukur Gjurmët e organizmave të gjallë të lashtë, të gjetura në shkëmbinjtë fundërresorë quhen fosile. Pjesa më e madhe e tyre ka qëndruar nëpër shkëmbinj për miliona vjet, pastaj janë nxjerrë në sipërfaqe nga veprimi i ngadalshëm i erozionit. Sot ato i gjejmë përsëri në
Minerale me origjinë të ndryshme Magma mund ta shndërrojë natyrën e shkëmbinjve që ndesh gjatë ngjitjes së saj lart. Për shembull, kur ndesh me gurë ranorë, mund të shkaktojë formimin e kristaleve të mëdha të kuarcit; me vetë nxehtësinë e saj mund të krijojë në argjilat e ndryshme kristale mike
Një pyetje ngacmuese Në të gjitha Zonat e Tokës, syri vrojtues i gjeologut sheh rezultatet e lëvizjeve të kores së Tokës, por në asnjë vend nuk gjen një shpjegim me të vërtetë të kënaqshëm të forcave që janë edhe tani shkaktare të këtyre lëvizjeve. Njerëzit e lashtë besonin se në
Disa besime të çuditshme Edhe bindjet e lashta e të çuditshme kanë shpjegimin e tyre logjik. Pamja e stalagmiteve dhe e stalaktiteve të çonte në mënyrë logjike në idenë që shkëmbinjtë dhe mineralet mund të ishin formuar nga lëngje të dendura të nëndheshme; një pemë që rritej pranë një shkëmbi
Graniti pyetje e vështirë Natyra e shkëmbinjve që ne i quajmë granite mund të shpjegohet me atomet «endacake», me temperaturën dhe me presionin. Sipas një teorie të pranuar nga të gjithë, dikur Toka ka qenë një lëmsh në gjendje të shkrirë. Në bazë të kësaj teorie disa shkencëtarë pohojnë
Lëvizje të ngadalta dhe të menjëhershme Një pjesë e madhe e shkëmbinjve sipërfaqësorë u janë nënshtruar në njëfarë periudhe rrudhosjeve, palosjeve, shkarjeve, ose thyerjeve të shtresave. Këto procese vazhdojnë, ndonëse shumë ngadalë dhe nuk mund të vërehen. Palosja që ka shkaktuar formimin e Himalajave, është akoma në veprim; procesi i
Mineralet dhe fantazia Ato që dimë sot për mineralet ia detyrojmë një studimi të ngadalshëm dhe të lodhshëm. Sado që njeriu ishte i gatshëm për ti përdorur ato, njohuritë e tij për mineralet ishin (e nganjëherë janë edhe sot) të përziera me besëtytni qesharake. Vetëm kohët e fundit mund të
Një roje gjithnjë syhapur Sizmografi, një instrument i thjeshtë por mjaft i dobishëm, është bazuar në parimin e lavjerrësit. Ai mbështetet ose montohet në shtresën shkëmbore. Një kokë e lavjerrësit është e lidhur me armaturën, tjetra, shumë e rëndë, është lënë e lirë. Kur një tërmet shkakton lëkundjen e shtresës
Qymyri tregon Shndërrimi i uraniumit është aq i ngadaltë saqë trashësia e materialit të shndërruar për një periudhë prej mijëra vjetësh, arrin apo nuk arrin në një metër. Izotopi i karbonit-14, që shndërrohet më me shpejtësi, është treguesi më i mirë për periudha më të shkurtra. Indet bimore dhe shtazore
SHKËMBINJTË METAMORFIKË Forcat vigane ndrydhin, përkulin dhe zgjerojnë shtresat shkëmbore të planetit tonë. Magma e zjarrtë, që vjen nga shtresat e thella, futet përmes të çarave ndërsa uji dhe gazi të ngarkuar me kripëra minerale, të nxehtë ose të ftohtë, depërtojnë përmes plasave dhe kokrrizave të shkëmbinjve, të cilët për
Uljet e tokës Kur gjeologët evropianë u përpoqën një shekull më parë të bindnin njerëzit që toka ngrihej dhe ulej, ata parashtruan si prova rrënojat e Tempullit të Xhove Serapidës në Pocuoli, nga të cilat kanë mbetur tri kolona të larta mjaft të ngritura mbi nivelin e detit, megjithëse të
Gropa dhe humnera Fundi oqeanik, në thellësi 7500 metra e tutje, paraqet humnera të gjata e të gjera, të ngjashme në përmasa e në forma me luginat e mëdha të lumenjve si Misisipi, Danubi, Rio e Amazona. Mbase shkaku i krijimit të këtyre humnerave janë rrymat e turbullta. Më të
Mineralet e magmës Disa minerale janë formuar nga magma që ngjitet nga thellësitë e planetit. Kur ngjitet për të dalë jashtë, magma përmban në gjendje të shkrirë materiale që shndërrohen në minerale. Çfarë mineralesh formohen? Kjo varet nga temperatura dhe nga kombinacionet e ndryshme që ndodhin ndërmjet elementeve të magmës.
Rëndësia e fundit të detit Fundërrimet e fundeve oqeanike, të grumbulluara prej miliona vjetësh, mund të ndihmojnë për mbushjen e boshllëqeve që ekzistojnë në historinë e Tokës. Ndoshta fundet oqeanike ruajnë prova që do të mund të sqaronin origjinën e kontinenteve dhe, po kështu, mund të ruajnë gjurmët e së
Tërmetet e nënujshme Në qoftë se tërmeti ndodh në fundin e detit, ky shkakton ngritjen ose uljen e masave të mëdha të ujit. Valët ecin me shpejtësi 700 deri në 800 kilometra në orë. Ato mund të jenë të larta vetëm pak dhjetra eentimetra, por janë të gjata nga 100