12.3 Poezia në Fushën e Mëllenjave Poezia gjithmonë ka qenë në ballë të letërsisë në Kosovë dhe ka gëzuar më shumë popullaritet ndër shkrimtarë e lexues sesa proza. Kjo imagjinatë poetike ka rrënjë të thella në këtë tokë e në popullin e saj të mbrujtur me aspiratat, mundimet dhe ëndrrat

12.2 Lindja e prozës shqiptare në Kosovë Themelimi më 1949 i revistës letrare Jeta e re i dha mundësi brezit të ri të shkrimtarëve shqiptarë në Jugosllavi për t’u shprehur dhe shërbeu si tribunë e parë për botime letrare. Në vitet pesëdhjetë qenë botuar disa libra, por vetëm në mesin

12. LETËRSIA SHQIPTARE NË KOSOVË 12.1 Vendi i shqiptarëve në Kosovë, Maqedoni dhe Mal të Zi Gjuha shqipe flitet nga dy deri tre milionë banorë në ish-Jugosllavi (krahasuar me tre milionë e gjysmë në vetë Shqipërinë). Qendër e popullsisë shqiptare është ish Krahina Autonome e Kosovës me kryeqytet Prishtinën, tani

11.6 Dramaturgjia në Shqipëri nga viti 1944 deri më sot Me veprat e Etëhem Haxhiademit (1902-1965), dramaturgjia shqiptare kishte bërë një-farë përparimi në mes të viteve tridhjetë. Për herë të parë qenë krijuar pjesë teatrale që i kapërcenin farsat komike apo tragjeditë sentimentale me temë kombëtare të viteve të mëparshme.

11.5 Poezia e sotme në Shqipëri Ai përpunim dita-ditës i formës dhe një larmi e temave, që u panë në prozën shqiptare të viteve shtatëdhjetë e tetëdhjetë, bie në sy edhe në poezinë e sotme. Veshi prej natyre për harmoni gjuhësore nuk ka qenë kurrsesi thesar vetëm i rapsodit malësor

11.4 Prozatorë të tjerë nga 1961 deri më sot Vendi më i lartë që Ismail Kadareja ka zënë në letërsinë e sotme shqiptare, shoqëruar me emrin që ka fituar në botë, ka lënë disi në hije të gjithë shkrimtarët e tjerë shqiptarë të sotëm. Një shkrimtar që ka çarë rrugën

11.3 Ismail Kadare, vullneti për të ecur përpara Me gjithë kufizimet e realizmit socialist dhe të diktaturës staliniste, letërsia shqiptare bëri përparime të mëdha në vitet shtatëdhjetë dhe tetëdhjetë. Shembulli më kuptimplotë i forcës krijuese dhe origjinalitetit të letrave të sotme shqiptare është Ismail Kadare67 (l. 1936), ende i vetmi

11.2 Vërshimi i realizmit socialist. Letërsia shqiptare e pasluftës deri më 1961 Enver Hoxha dhe udhëheqësit e rinj partizanë që morën pushtetin në fund të vitit 1944, i shihnin me dyshim shkrimtarët dhe intelektualët shqiptarë të çdo ngjyre politike, duke i konsideruar shumicën e tyre si përfaqësues të ‘regjimit të

11. LETËRSIA NËN REGJIMIN E ENVER HOXHËS (1944-1985) DHE DALJA NGA IZOLIMI 11.1 Kushtet politike dhe historike Më 28 nëntor 1944 forcat fitimtare komuniste nën komandën e Enver Hoxhës (1908- 1985) hynë në Tiranë, ku dhe vendosën selinë e Qeverisë Demokratike të Shqipërisë. Trembëdhjetë muaj më pas, më 11 janar

10.9 Zeniti kulturor i mesit të viteve tridhjetë Për gati një çerek shekulli pas shpalljes së pavarësisë (28 nëntor 1912), shkrimtarët dhe intelektualët shqiptarë vazhduan të frymëzohen nga idetë dhe idealet e lëvizjes së Rilindjes të shekullit të nëntëmbëdhjetë. Por me vitet tridhjetë kultura shqiptare pati hyrë në një etapë

10.8 Zhvillimi i dramaturgjisë shqiptare deri më 1944 Teatri profesionist është prerogativë e një shoqërie qytetare. Në Shqipëri, e cila gjithmonë ka patur një popullsi shumicën fshatare, pa qendra të mëdha qytetesh deri vonë, dramaturgjia nuk u zhvillua kurrë deri aty ku u zhvilluan poezia dhe proza, dhe as pati

10.7 Ernest Koliqi, Mitrush Kuteli dhe proza e periudhës së pavarësisë Poezia ka zënë kurdoherë kryet e vendit në letërsinë shqiptare. Një nga mospërputhjet më të dukshme në zhvillimin historik të shkrimit shqip ka qenë ajo midis zhvillimit të vrullshëm të poezisë dhe ecjes jashtëzakonisht të ngadalshme të prozës. Këtë

10.6 Poetë të tjerë shqiptarë të kohës para marrjes së pushtetit nga komunistët Bazat e arsimimit që hodhi Kisha Katolike në Shkodër në gjysmën e dytë të shekullit të nëntëmbëdhjetë duket se kishin dhënë fryte në periudhën e pavarësisë. Shqipëria e veriut, e sidomos rajonet e izoluara të malësive të

10.5 Migjeni dhe Lasgush Poradeci, lajmëtarët e bashkëkohësisë Gjergj Fishta dhe shkolla shkodrane përfaqësonin rrjedhën kryesore të letërsisë shqiptare deri në Luftën e Dytë Botërore – krijuese, novatore e njëherazi tradicionaliste. Fishta e kishte ngritur letërsinë e këtij vendi të vogël të Ballkanit në një nivel më të lartë artistik,

10.4 Gjergj Fishta, zëri i kombit Figura më e madhe dhe më e fuqishme e letërsisë shqiptare të gjysmës së parë të shekullit të njëzetë është ati françeskan Gjergj Fishta100 (1871-1940), i cili më shumë se cilido shkrimtar tjetër i dha shprehje artistike shpirtit kërkues të shtetit të ri sovran