Grykat nëndetare Platformat kontinentale ndërpriten aty-këtu nga gryka ose nga kanione nëndetare, disa prej të cilave me përmasat e Kanionit të Madh të famshëm. Gryka e Hudsonit, që nis nga vendderdhja e lumit me të njëjtin emër (arrin në det në Nju Jork) është 320 kilometra e gjatë dhe në
Çtregojnë miliarda magnete Disa minerale, veçanërisht hematiti dhe magnetiti, që janë okside të hekurit, formohen njëkohësisht në magmën bazaltike, kur kjo e fundit ftohet në oxhakun e vullkanit ose kur del jashtë në trajtën e lavës. Gjatë procesit të ftohjes kokrrizat e këtyre mineraleve magnetizohen dhe secila prej tyre sillet
Fosilet udhërrëfyese për të përcaktuar moshën Megjithatë, rindërtimi i së kaluarës përmes shtresave shkëmbore shpeshherë është tepër i vështirë. Asnjë zonë nuk përmban në shkëmbinjtë e saj një regjistrim të plotë të historisë së të kaluarës. Shpesh erozioni ka formuar pjesërisht ose plotësisht disa shtresa, të cilat, në zonat malore
Minerale me origjinë të ndryshme Magma mund ta shndërrojë natyrën e shkëmbinjve që ndesh gjatë ngjitjes së saj lart. Për shembull, kur ndesh me gurë ranorë, mund të shkaktojë formimin e kristaleve të mëdha të kuarcit; me vetë nxehtësinë e saj mund të krijojë në argjilat e ndryshme kristale mike
Mineralet e para me sy tjetër Mineralet filluan të konsiderohen si lëndë natyrore në shekullin e gjashtëmbëdhjetë, periudhë në të cilën njerëzit u morën jo vetëm me studimin e Tokës, por edhe me studimin e qiellit e të ajrit. I pari që i shqyrtoi gjërat nga kjo pikëpamje qe një
Historia e një graniti Granitet janë kristale të një minerali shumë të fortë me ngjyrë të kuqërreme, që diktohet me lehtësi midis shkëmbinjve £ë tipave të ndryshëm ose midis mbeturinave shkëmbore. Formimi i graniteve është një shembull tipik i metamorfizmit. Një lumë i madh, i cili depoziton në deltën e
MËRGIMI I POLEVE DHE TËRHEQJA KONTINENTEVE Toka sillet si një magnet vigan. Ndërkohë që rrotullohet, planeti krijon rreth vetes së tij, ashtu si armatura e një motori elektrik, një fushë magnetike. Është mjaft i njohur eksperimenti me anë të të cilit skicohet qartë fusha magnetike e krijuar rreth një shufre
Një pyetje ngacmuese Në të gjitha Zonat e Tokës, syri vrojtues i gjeologut sheh rezultatet e lëvizjeve të kores së Tokës, por në asnjë vend nuk gjen një shpjegim me të vërtetë të kënaqshëm të forcave që janë edhe tani shkaktare të këtyre lëvizjeve. Njerëzit e lashtë besonin se në
Përgjatë buzëve të kontinenteve Dikur mendohej se oqeanet kishin mbushur gropa me funde, pothuajse të rrafshëta. Përkundrazi, siç dihet sot fare mirë, peizazhet detare janë shumë të ngjashme me ato tokësoret, me malet e tyre, me luginat, me rrafshirat, me rrafshnaltat, me grykat, me vullkanet e deri me «lumenjtë», domethënë
PEJSAZHET NËNDETARE Mbretëria e detit ende nuk njihet si duhet, megjithëse ajo mbulon më shumë se dy të tretat e sipërfaqes së Tokës. Thellësia e oqeaneve është një hiçgjë në krahasim me gjatësinë e diametrit të Tokës. Gjithçka që ndodhet poshtë valëve njihet vetëm në vija të përgjithshme. Vetëm kohët
Një kaos shkëmbor Për gjeologët Alpet përbëjnë problemin më shqetësues të Tokës. Njëqind milionë vjet më parë, në kohën e dinozaurëve, zona alpine ishte një fund deti, mbi të cilin grumbulloheshin mbeturina. Ndofta pesëdhjetë milionë vjet më parë, një pjesë e këtij fundi të lashtë, filloi të ngrihej duke formuar
Disa besime të çuditshme Edhe bindjet e lashta e të çuditshme kanë shpjegimin e tyre logjik. Pamja e stalagmiteve dhe e stalaktiteve të çonte në mënyrë logjike në idenë që shkëmbinjtë dhe mineralet mund të ishin formuar nga lëngje të dendura të nëndheshme; një pemë që rritej pranë një shkëmbi
Shkaku i magnetizimit të Tokës Magnetizmi i Tokës provohet lehtë në sipërfaqen e saj, bile, me ndihmën e satelitëve artificialë, edhe në hapësirë. Por, në brendësi të planetit tonë gjendet shkaku i kësaj force. Pjesa më e brendshme e rruzullit tokësor praktikisht është e paarritshme. Prandaj, gjeofizikanët që kërkojnë shkakun
A është nxehtësia përgjigja e kësaj pyetje Për një kohë të gjatë shumica e specialistëve ishin të mendimit se planeti ynë ishte si një sferë e madhe në gjendje të shkrirë. Rrudhosja e kores së planetit shpjegohet me ftohjen e tij, porse sot janë hedhur dyshime të bazuara përsa i
Magneti dhe busulla Edhe në mesjetë përdorej busulla për tu orientuar në detet e panjohura, por nocioni më i saktë rreth fushës magnetike të Tokës u formua në vitin 1600: atë vit fizikani anglez Uiliam Xhilbert referoi mbi disa eksperimente interesante të zhvilluara me një sferë magnetiti, një mineral hekuri,